آیه دعوت

آیه دعوت آیه ۱۲۵ سوره نحل است که در آن خدا به رسول اکرم(ص) فرمان می‌دهد برای دعوت به راه خدا از سه شیوه حکمت، موعظه نیکو و جدال نیکوتر استفاده کند.

متن و ترجمه

محتوا

در آیه ۱۲۵ سوره نحل، خدا به رسول اکرم(ص) فرمان می‌دهد برای دعوت به راه خدا از سه شیوه حکمت، موعظه حسنه و جدال نیکوتر استفاده کند.

• حکمت: حکمت به معنای رسیدن به حق از راه برهان منطقی است. برهان منطقی مبتنی بر مقدمات عقلی و بدیهی است که مخاطب را بدون شک و ابهام به حق می‌رساند.
• موعظه: موعظه یعنی یادآوری اعمال خوب و نیکو، به گونه‌ای که شنونده تحت تأثیر قرار گیرد و تسلیم شود. در این آیه، کلمه موعظه با واژه حسنه مقید شده است، از این قید روشن می‌شود که هر موعظه‌ای نیکو و حسن نیست.
• جدال أحسن: جدال أحسن نیز به معنای مناظره نیکو است. بدین معنا که در مناظره با مخالفان از سخنانی استفاده شود که مخالفان را به سمت لجبازی و عناد سوق ندهد. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان حکمت را حجت و دلیلی دانسته که حق را بی هیچ ابهام و تردیدی در اختیار انسان قرار می‌دهد و موعظه را بیانی دانسته که به روان و جان و دل(قلب) آدمی؛ نرمی، ملایمت و مهربانی می‌بخشد و جدال را حجت و دلیلی دانسته که طرفِ مقابل را (براساس مبانی‌ای که خود او قبول دارد) قانع می سازد ونتیجه گرفته است که حکمت و موعظه و جدال همان سه اصطلاح معروف برهان وخطابه و جدل در علم منطق است. وی هم چنان با نقل روایتی از امام صادق(ع) گفته است که منظور از جدال أحسن، مناظره بر طبق سنت قرآن است که در آن ادب خداوند به عنوان الگو و سرمشق قرار می‌گیرد.

پانویس

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران‌، دفتر مطالعات‌ تاریخ‌ و معارف‌ اسلامی‌، ۱۳۷۹ش.
• طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۹۷۲م.